Kwaliteitsrevolutie in de wijnwereld dankzij Rudolf Steiner
Een regelrechte wijnhater was hij. Maar niet alleen wijn, ook alle andere alcoholhoudende dranken moesten het bij hem ontgelden, Rudolf Steiner. Hij is de man die een levenswijsheid de wereld instuurde waar, ironisch genoeg, met name de wijnwereld de vruchten van plukt, wij kennen het als biodynamie.
Niet iedere wijnliefhebber realiseert zich dat er juist in wijngaarden met gulle hand is gespoten. Als iets vloog, kroop, onder de grond of erboven leefde, moest het dood. Niet voor niets kreeg de wijnwereld de bijnaam ‘agricultuur van de dood’ opgespeld. Diep triest eigenlijk en voor steeds meer wijnbouwers reden om te stoppen met de gifspuit en zo natuurlijk mogelijk te gaan werken. Biologisch of biodynamisch.
Biologisch (even in hele korte lijnen) is rechtdoorzee afwijzen van het gebruik van landbouwgif, kunstmest, werken met veel lagere sulfiet doseringen etc. Meer een ‘technische’ aanpak. Biodynamie is wat breder. Het gaat wat ver om daar nu uitgebreid op in te gaan, maar Steiner legde nadrukkelijk verband tussen de aarde en de kosmos. Chemie werd door Steiner ook volstrekt verbannen en om de gewassen te beschermen werden er allerlei behandelmethodes ontwikkeld op basis van 100% natuurlijke ingrediënten.
Ironisch is het dat juist in de wijnwereld zijn denkbeelden voor spectaculaire kwaliteitsverbeteringen zorgen. Was het ‘vroeger’ usance om de wijngaarden te overladen met chemische troep, herbiciden, fungiciden, pesticiden, kunstmest en wat dies meer zij, is het nu in toenemende mate juist zo natuurlijk mogelijk. Voor de wijngaardwerkers een zegening want nu werken zij in de frisse buitenlucht tussen de plantjes zonder gasmaskers en beschermende kleding. De hoeveelheid werkers met ongeneselijke ziekten in wijngebieden maakt pijnlijk duidelijk hoe erg de mens last heeft van die narigheid.
Er kleven wat moeilijk te begrijpen aspecten aan biodynamie. Wat heeft in hemelsnaam de maanstand te maken met wat er in de wijngaarden gebeurt? Veel oude boeren gaan bij een bepaalde maanstand niet naar de kapper wetende dat je haar dan veel sneller terug groeit. Maar zij voeren ook in bepaalde perioden van de maand geen wijngaardwerk uit zoals snoeien. Want daar reageert de plant dan negatief op. Voor ‘die hard’ wetenschappers verwerpelijk en vaag. Maar hoe ziet het er dan uit in de dagelijkse praktijk?
aten we even kijken naar wat toonaangevende wijnmakers. Comtes Lafon, Leflaive, Romaneé – Conti, Ligier Belair en nog veel meer toppers uit de Bourgogne. Supernamen uit de Elzas als Zind Humbrecht, Vignoble des deux Lunes, Weinbach. Geweldenaren uit de Rhône als Michel Chapoutier. Top Champagnes als die van leclerc Briant. Allen hebben zij één ding gemeen, zij werken biodynamisch. Op dit moment is de Bordeaux primeur campagne 2020 in volle gang. Ook in Bordeaux zijn er verbluffende resultaten merkbaar die tot een ongekende kwaliteitsstijging leiden. Kijk naar het als ‘mindere’ bekend staande Château Pontet-Canet. Sinds men in 2010 zowel het biologische als het biodynamische certificaat kreeg is er een astronomische kwaliteitsstijging. Het is ongekend dat een 5 e Cru aan schuurt tegen de magische 100 puntengrens, normaal het terrein van de onbetaalbare 1er Grand Cru’s. Maar er is meer. Château Climens is een van de allermooiste zoete wijnen ter wereld. Bérénice Lurton haakte al snel aan en ging ook biodynamisch werken. Zij zegt ook dat haar productie van de afgelopen jaren louter is te danken aan de biodynamische werkwijze.
In de gemeente Margaux gebeurde iets opmerkelijks. Château Palmer, een 3 e Cru die in het verleden in één adem werd genoemd met de overbuur, de 1er Cru Château Margaux ging onder voortvarende leiding van directeur Thomas Duroux (ex Ornellaia) over op biodynamische wijnbouw. Meteen schoot de kwaliteit van de wijn omhoog en zagen wij de afgelopen oogsten met regelmaat 100 punten achter hun naam staan. Schuin tegenover Palmer ligt Château Durfort-Vivens, ook van de familie Lurton. Zij ontvingen 3 jaar geleden het biodynamische certificaat en zie…..in 2020 werden er internationale punten uitgedeeld van 96 tot 100 toe. Ongekend en niet eerder gezien.
Blijven we even bij de Lurton’s dan zijn ook Château Ferrière én Château Haut Bages Libéral inmiddels biodynamisch, met een puntenregen tot gevolg. Kijken we naar het ogenschijnlijk ‘eenvoudige’ Château Jean Faux uit de omgeving van St. Emilion. Eigenaar Pascal Collotte begon in 2002 biologisch te werken, en is sinds 2015 biodynamisch. Hij werd gevraagd door de eliteclub ‘Biodyvin’ om toe te treden en verkreeg ook het Demeter certificaat. Zijn kwaliteit? Ik heb ik mijn hele carrière niet zo een indrukwekkende Bordeaux Supérieur gezien of geproefd.
De moraal van het verhaal? Als je in de land & tuinbouw chemie in de ban doet, leven terugbrengt in de grond, met grote inzet voor je plantjes zorgt dan oogst je superieur mooi fruit, en dat komt direct terug in de ultieme kwaliteit van de wijn.